Samenvattingen

Een inkijk in de opdracht van het nationaal drugcommissariaat. (Ine Van Wymersch)

datum lezing : 11 maart 2025

 

Het nationaal drugcommissariaat is opgericht in 2023 en heeft als doel om België onaantrekkelijk te maken voor criminele organisaties. Vanuit de EU weten we dat er +/- 820 drugsnetwerken zijn in de EU waarbij 25000 burgers intens bij betrokken zijn. Daarnaast zijn er overal mensen die af en toe de criminele organisaties ‘helpen’ (oa geld witwassen).

De belangrijkste drugs in België zijn : cannabis, ecstasy en cocaïne.  In België neemt 2% van de bevolking geregeld deze drugs (waarvan oa 8% van de mannen tussen 25 en 35 jaar).  Langzaam ontstaat de perceptie dat iedereen het neemt. De ‘drugsoorlog’ die momenteel bezig is in Antwerpen en Brussel is verschillend. In Antwerpen is het een ‘waarschuwingsoorlog’ terwijl het in Brussel een ‘territoriumoorlog’ is. Per drug-verkooppunt  is er een omzet van 100000€ per dag !! België is de top 2 in de wereld voor de aanmaak van synthetische drugs.  Deze labo’s zijn dus overal aanwezig, bij manier van spreken ook in onze dorpskernen.

 

Hoe lossen we het drugprobleem niet op?

-geen enkel land heeft al iets opgelost door de gebruikers aan te pakken
-het legaliseren van cannabis is geen oplossing want de huidige cannabis is veel krachtiger dan deze van de ‘flower power’ tijd
-verslaving is een ziekte en vraagt een psychologische aanpak
-gedragsverandering gebeurd niet door repressie
 

Hoe lossen we het drugprobleem wel op?

-alle burgers moeten vermoeden van aanwezigheid van een druglabo melden (bv allerlei buitenlandse bestelwagens op één bepaalde plaats)
-alle gemeentebesturen moeten verdachte handelszaken laten onderzoeken en sluiten
-anti-drug opvoeding op school … leren ‘neen’ zeggen
-en vooral …. het verdienmodel van de drugbendes breken

 

Tot slot: een warme samenleving is het antwoord op de druggerelateerde misdaad.

 

 

Het tekort van het teveel: de paradox van de mentale zorg. (prof. Damiaan Denys)

datum lezing : 18 februari 2025

 

Het mentale welzijn wordt bepaald door 4 parameters:

- het tempo van leven ligt zeer hoog
- er is een grote onzekerheid
- we leven in een complexe geglobaliseerde wereld
- overal is er dubbelzinnigheid aanwezig

We zijn nog nooit zo vrij geweest maar diep van binnen voelen we onmacht. Dit creëert angst bij de jeugd.  Hoe ouder we worden hoe meer de angst afneemt.

 

In Nederland is er een verdubbeling van het aantal mentale storingen op 10 jaar tijd.  Dat terwijl 96% van de Nederlanders zeggen dat ze gelukkig zijn. Er zijn echter twee soorten geluk:

- ogenblikkelijk geluk (het bevredigen van een behoefte)
- reflectief geluk (betekenis geven aan het leven)

De toename van de geregistreerde mentale storingen heeft te maken met de tendens om ieder afwijkend gedrag als mentale storing te klasseren. Normaal lijden mag niet meer.

 

 

 

Werken met hart en ziel. (Wouter Torfs)

datum lezing : 04 februari 2025

 

Wat info over Schoenen Torfs.

° her-locatie-politiek: winkels werden verplaatst naar winkelcentra buiten de stad (ivm parkeermogelijkheden)
° synergiën:  werken samen met JBC en ZEB om winkels naast elkaar te hebben ivm de shopping-beleving
° maatschappelijk verantwoord ondernemen, 250000€ per jaar naar goede doelen, winkels CO2 neutraal
° eigen e-commerce sedert 2012 (20% van de omzet), kunnen daardoor een grotere collectie aanbieden
° verkopen nu ook kledij om de shopping-beleving te verhogen

 

Een bedrijf bouw je op gelukkige medewerkers.  Een fijne werkplek creëren vergelijken we met het bouwen van een huis.

° bouwgrond : de basis is de winst van de onderneming
° funderingen :  de missie van het bedrijf, waarom doe je het en de medewerkers moeten de ambassadeurs zijn van de missie
° muren van het huis :  geen klassiek organigram meer maar een netwerkorganisatie van zelfsturende teams
° dak : investeren in goede leiders, dwz empathie, vertrouwen geven en krijgen, kwetsbaarheid, macht loslaten, shared leadership
° ramen en deuren : draagkracht en daadkracht en de kracht van co-creatie
° slaapkamer : je mag jezelf zijn en je mag kwetsbaarheid tonen
° hobbykamer : Torfs geeft 3 dagen cursussen over onderwerpen die niets met de business te maken hebben
° woonkamer: 1.5% van de winst van Torfs wordt uitgekeerd aan goede doelen die door de medewerkers worden bepaalt en medewerkers mogen 1 dag per jaar werken voor een goed doel

° versieringen van het huis :

            - wees als directie aanwezig op de werkvloer en luister

            - bij vragen geef direct feedback

            - wat kunnen we van elkaar leren

            - flexibiliteit in werkuren

            - haalbare doeleinden stellen

            - ‘Ne merci’ dat kost niets.

 

Een woning is echter nooit af … ‘great place to work is work in progress’.           

 

 

 

De toekomst van onze kust   (prof. Pieter Rauwoens)

datum lezing : 21 januari 2025

 

Een zandige kustlijn is uit zichzelf dynamisch. Het zandtransport gebeurd in 2 richtingen, nml :

     -langstransport (evenwijdig aan de kustlijn):  golven voeren zand aan vanuit Frankrijk
     -dwarstransport (recht op de kustlijn): in de zomer voeren de golven zand aan vanuit zee. Bij storm wordt er zand vanuit de kustlijn afgevoerd naar zee zodat er kliffen ontstaan op het strand.

Door het langstransport van zand wordt er op een natuurlijke methode zand afgezet tussen De Panne en Heist.  Door de havenhoofden van de haven van Zeebrugge is er geen afzetting van zand in Knokke. Integendeel het strand van Knokke verminderd op natuurlijke wijze zodat er jaar na jaar zand moet opgespoten worden.

 

Oorspronkelijk was het idee om onze kust te beschermen via dijken (stevige kust). Echter, … bij storm beuken de golven op de dijk, worden teruggekaatst en nemen het zand voor de dijk mee naar zee.

Momenteel denken we meer aan een veerkrachtige kust, dit is het plaatsen van duinen voor de dijk. Er zijn momenteel 3 projecten :

    -Westende : aanplanten van helmgras en rijshout voor de nieuwe dijk
    -Raversijde : plaatsen van rijshout in verschillende dichtheden voor de dijk
    -Oosteroever Oostende : aanplanten van helmgras in verschillende dichtheden voor Fort Napoleon

Conclusies van de projecten :

     -Bij rijshout is er meer zandafzetting dan bij helmgras, … maar nadien stopt het want het rijshout groeit niet J
     -Bij helmgras is er oorspronkelijk minder zandafzetting omdat het helmgras volledig bedekt wordt en dus geen weerstand meer biedt, … maar het volgend jaar is het helmgras opnieuw gegroeid zodat de zandafzetting opnieuw begint.

Op basis van de verworven kennis wordt er nu een ‘duinaanplant’ uitgevoerd op het strand van Knokke met de bedoeling de natuurlijke zandafzetting daar te verhogen.

 

Voor de bescherming tegen de 1000-jarige storm is er in Nieuwpoort een stormvloedkering in aanbouw.  In Oostende, Blankenberge en Zeebrugge worden de dijken rond de haven verhoogd.  Om de kust in zijn geheel te beschermen worden er zandsuppleties uitgevoerd om het strand te verhogen. Daardoor breken de golven op het strand verder van de kustlijn zodat ze minder energie hebben als ze de dijk bereiken.

 

 

 

Het Israëlisch-Palestijns conflict. (Rudi Vranckx)

datum themalezing : 14 januari 2025

 

Tot het einde van de jaren 80 was er aan beide zijden een vorm van seculier nationalisme.  De Palestijnse PLO (onder leiding van Arafat) en de Israëlische meerderheidspartijen in het parlement (onder leiding van Rabin) sluiten in 1993 de Oslo-akkoorden die voorzien in zelfbestuur van de Palestijnen.  In 1995 wordt Rabin vermoord door een orthodox joodse extremist na haatbetogingen tegen Rabin georganiseerd door de oppositie (Netanyahu). Het is het ontstaan van religieus extreem nationalisme langs beide zijden. Langs beide kanten zijn er geen leiders meer die vrede willen.

 

Wat zijn nu de 4 opties voor de Palestijns/Israëlische situatie :

   1. alle Palestijnen verjagen
   2. verder doen zoals in de voorbije 20 jaar, dwz iedere 5 jaar een oorlog
   3. van het totale gebied een Israëlische staat maken waar iedereen gelijk is voor de wet en die geleid wordt door een coalitieregering bestaande uit Israëli en Palestijnen
   4. een 2-staten oplossing

Alle opties zijn ethisch onaanvaardbaar en/of politiek onmogelijk.

Hoe dan verder?  Niemand weet het.

 

 

 

Een kijk in het bloedstollend onderzoek (prof. Simon De Meyer)

datum lezing 17 december 2024 
 

Ons bloed bestaat voor de helft uit rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes. De bloedplaatjes zijn kleine celdeeltjes. De andere helft is bloedplasma die bestaat uit vocht en eiwitten. Er zijn ongeveer 20 stollingseiwitten maar de twee belangrijkste zijn de von-willebrand-factor en het fibrinogeen.

Ons hart pompt het bloed door onze bloedvaten over een lengte van 100.000 km. Soms kan er iets mis gaan, bv : beschadiging van een bloedvat (wondje)

Om het bloeden te stoppen zijn 3 onderdelen van ons bloed belangrijk:

1. De von-willebrand-factor gaat op het wondje een soort ‘primer’ plaatsen door zich te binden aan het collageen dat zich in de bloedvatwand bevindt.
2. De bloedplaatjes gaan zich vasthechten aan de von-willebrand-primer. Je kan ze vergelijken met ‘bouwsteentjes’ om het wondje dicht te metsen. De von-willebrand neemt de taak van cement op zich zodat de bouwsteentjes zich hechten aan elkaar en aan de ‘primer’
3. Het fibrinogeen wordt omgezet in fibrine die een onoplosbaar netwerk vormt boven en tussen de bloedplaatjes.

Het stolsel wordt na de genezing van de verwonding weer opgeruimd.

 

Soms kan er ook een belangrijke verstopping ontstaan die de bloedtoevoer afsluit, een trombose (hartinfarct, beroerte, …). De oorzaken kunnen zijn :

1.de bloed-doorstroming wordt beperkt zoals bij vliegtuigreis, gipsverband, …
2.bloedvatwand is verstoord zoals bij aderverkalking, cholesterol, roken, …
3.bloedfactoren zijn verstoord zoals bij familiale aanleg, bepaalde ziektes, …

Bij een beroerte is  ‘FAST’ belangrijk.  Hou volgende kenmerken in het oog :

            F (face dropping):  een deel van het gezicht gaat ‘hangen’

            A (arm weakness): een van de armen heeft geen macht meer

            S (speech): problemen bij het spreken

            T (time to call): zie je de 3 bovenstaande kenmerken, bel onmiddellijk                    de spoeddienst, iedere minuut telt

 

Recent onderzoek heeft een tweetal oplossingen opgeleverd om een beroerte te behandelen, nml :

1. het geneesmiddel t-PA die de bloedklonter oplost maar ten laatste 4.5 uur na het optreden van de beroerte moet worden toegediend
2. de klonter mechanisch verwijderen via een katheder (via een dun buisje vanuit de lies naar de hersenen)

De uitdaging voor de wetenschappers van de KUL-Kulak is, via analyse van bloedklonters, te onderzoeken of we de von-willebrand-factor kunnen manipuleren zodat de klonter oplost.

 

 

 

Oorlog tegen Palestina, hoe nu verder? (Willem Staes)

datum themalezing 10 december 2024 
 

Als we vandaag aan de situatie in Palestina denken keren we automatisch terug naar de periode 1947-48.  In november 1947 had de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties besloten dat, na beëindiging van het Britse mandaat, het gebied verdeeld zou worden in een onafhankelijke Joodse en een onafhankelijke Arabische staat. Deze resolutie werd gesteund door de zionistische leiders, maar afgewezen door de Arabische leiders.

Op 15 mei 1948 riepen de zionisten, onder leiding van David Ben-Gurion, de onafhankelijkheid van de staat Israël uit waarop een conventionele oorlog ontstond tussen Israël en de omliggende Arabische landen. Nadat in januari 1948 een Arabisch vrijwilligerslegioen de lokale bevolking ter hulp schoot, ging de Joodse leiding openlijk over tot gedwongen uitzettingen. Meer dan 750000 Palestijnen moesten vluchten. Elk jaar herdenken de Palestijnen op 15 mei de ‘NAKBA’ (arabisch voor catastrofe).

Op 7 oktober 2023 viel Hamas Israël binnen vanuit de Gazastrook. Er vielen 1200 doden aan Israëlische kant en honderden Israëli’s werden krijgsgevangen genomen. Israël viel onmiddellijk de Gazastrook binnen. Er zijn echter redenen om te besluiten dat er intussen een ‘2e NAKBA’  bezig is waarbij Palestijnen gedwongen worden huis en haard te verlaten. Er zijn verschillende procedures opgestart bij ‘het internationaal gerechtshof’, bij ‘het internationaal strafhof’ en bij de ‘VN onderzoekscommissie’ wegens verschillende uitspraken van Israëlische politici in dit verband.

Conclusies :

            -een de-escalatie is in ieders belang

            -we moeten perspectief bieden aan de Palestijnen

            -we moeten de kant kiezen van het internationaal recht

 

 

 

Tegendraadse beschouwingen. (prof Guy Vanheeswijck)

datum lezing 3 december 2024 
 

We leven in verwarrende tijden, polarisering alom, zo zegt en schrijft men.

Maar wie een beetje geschiedenis kent, weet dat elke generatie dit gezegd en geschreven heeft. Is er dan geen betere term om de hedendaagse onrust te vatten?

 Wie zich laat leiden door bruuske onderbrekingen die als breaking news worden aangekondigd en wie elk twitterend geluid op sociale media ernstig neemt, denkt makkelijk dat we slechts onderdeel zijn van een keten van voortdurende veranderingen. Wie even afstand neemt, weet wel beter. We maken namelijk voor de derde keer een ‘verandering van tijdperk’ mee: van de premoderne naar de moderne en tenslotte naar de postmoderne cultuur.

De traditionele antwoorden op de grote existentiële vragen -wie is de mens, hoe zit de werkelijkheid in elkaar, is er een God- overtuigen niet langer in de postmoderne tijd.

De noodzaak is er: van nieuwe antwoorden en een organisch wereldbeeld, waarbij de natuur als "moeder aarde" wordt gezien. 

Is er meer dan de zichtbare  werkelijkheid van "meten is weten"?

Het zoeken naar  een nieuw wereldbeeld gaat gepaard met de wetenschappelijke evolutie en het maatschappelijk debat over green deal en digitalisering, klimaat versus milieu, klimaat en oorlogsindustrie, aangevuld met het zoeken naar een nieuw Godsbeeld.

Veel jongeren zijn ontgoocheld en zoekend, en de fijngevoelige onder hen moeten ondertussen wel beslissingen nemen.

Zoek het doel en daarna de middelen; de mens in postmoderne tijden is niet zo autonoom als hij beweert te zijn. Dialogeer en blijf niet in uw bubbelzuil.

Actief pluralisme impliceert een concreet engagement, een houding om levensbeschouwingen als fenomeen, als overtuiging én als praktijk ernstig te nemen.

 

Tot slot de positieve boodschap: actieve interesse voor elkaars uitgangspunten kan meer bijdragen tot een duurzaam en kwaliteitsvol samenleven.

 

 

 

Het Israëlisch-Palestijns conflict. De Gaza-oorlog (Brigitte Herremans)

datum themalezing 12 november 2024

 

De geschiedenis van landroof: 1946 tot 2012

1947: de VN resolutie met een partition plan van de Joodse staat en  de Arabische.

1949: Rhodes Armistice Line.

1948: Nakba/ vlucht uit Palestina; de etnische zuivering.

1959: oprichting Fatah:een bevrijdingsbeweging opgericht door Yasser Arafat;was vroeger een guerrillabeweging. De Eu en VS aanzien ze als terroristische politieke partij.

1967:de bezetting. Israël  bezet Palestijnse gebieden en moet zich terugtrekken van de VN maar bouwt nederzettingen.

1987: de eerste intifada:de opstanden in Palestijnse gebieden tegen Israëlische bezetting.

1993: de euforie van Oslo akkoorden; de Oslo-akkoorden zijn een reeks overeenkomsten tussen de PLO en Israël die tot doel hadden de eerste aanzet te zijn om het Israëlisch-Palestijns conflict op te lossen door de oprichting van Palestijns zelfbestuur onder een Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.

2000: tweede intifada en eerste kantelpunt.

2002:kolonisatie Westoever met 200 nederzettingen ,bijna 700.000 kolonisten en 60% C-zone Israëlische controle.

2007: machtsgreep Hamas.

2008 tot 2021 : patroon van raketaanvallen-vernieling infrastructuur, grootschalige schendingen IHR met vele doden, gijzelnames, seksueel geweld.

2023: aanslag Hamas en  tweede kantelpunt met vernieling van Gaza door lucht- en grondoorlog

 

Israël wil Hamas uitroeien en Gaza nivelleren.

Verwerping staakt-het-vuren.

Schendingen IHR in Gaza: aanvallen ziekenhuizen, universiteiten en scholen. Geen onderscheid tussen burgers en strijders,collectieve bestraffing, blokkade humanitaire hulp

2024: de internationale gemeenschap en de humanitaire pauze? of laten escaleren?

VS steunt  Israël, militair; geen politieke wil voor rekenschap, straffeloosheid wordt gevoed. De transformatie van Palestina naar Israël gaat gepaard met vele vluchtelingen; op vandaag 5 à 7 miljoen.

 

Tot slot: een aantal obstakels voor vrede.

-eenstaat-realiteit  of apartheid?

-internationale arena : VS is Israëls advocaat sinds 1973 en EU steunt de twee-staten oplossing, maar verdeeld.

-groeiende toename van en politisering van antisemitisme; polarisering en druk op middenveld.

 

 

 

De klimaatproblematiek door de ogen van een geoloog (prof Manuel Sintubin)

datum lezing 05 november 2024 

 

De afgelopen 800 miljoen jaar schommelde de gemiddelde temperatuur van de aarde tussen 35°C en 15°C.  Er is een constante afwisseling van een ‘broeikaswereld’ met een ‘ijskelderwereld’.  De laatste ‘broeikaswereld’ was 52 miljoen jaar geleden.  Er was een tropisch klimaat op de Noordpool waarbij de ijskap volledig verdwenen was. De CO2 concentratie liep op tot 1000 ppm (deeltjes per miljoen).  De oceaancirculatie werd verstoord waardoor de diepzee opwarmde en er een massale bloei van varens ontstond.  Uiteindelijk schiet  ‘systeem aarde’  wakker.  De dode varens zakken naar de bodem van de oceaan en nemen daarbij zeer veel CO2 mee.  Ook op het vaste land ontstaat er een silicaatverwering die CO2 opslorpt.  Daardoor daalt het CO2 gehalte naar 200 ppm.  De opwarming van de aarde verdwijnt en er ontstaan ijskappen op de Zuidpool en de Noordpool.  Ongeveer 2.5 miljoen jaar geleden was de wereld veranderd van een  ‘broeikaswereld’  naar een  ‘ijskelderwereld’. Op kortere tijdschaal (10000 jaar) zien we een stabilisatie op het temperatuursniveau van een ‘tussenijstijd’, nml  14°C.  En in deze  ‘ijskelderwereld’ leven we nog steeds.

 

Tot 10000 jaar geleden was de mens een  ‘jager-verzamelaar’.  Intussen heeft de mens de landbouw en de veeteelt  ‘uitgevonden ‘ en sedert de tweede wereldoorlog is er ook een sterke industrialisatie. De wereldbevolking is gestegen tot 6 miljard. Door de sterke industrialisatie in de Westerse wereld, én sedert enkele tientallen jaren ook in de ontwikkelingslanden, is de uitstoot van CO2 sterk gestegen naar 423 ppm.  Door het hogere CO2 gehalte in de atmosfeer stijgt de temperatuur op aarde met 0.2°C/jaar.  Uit historische gegevens weten we dat ‘systeem aarde’ in actie schiet bij een stijging van 7 à 9°C.  Daarop kunnen we dus niet wachten.  … Maar doordat we weten hoe onze planeet werkt kunnen we er iets aan doen.

 

We kunnen de uitstoot van de CO2 verminderen door af te stappen van de verbranding van olie, gas en steenkool.  Onze energievoorziening moet ‘geëlektrificeerd’ worden door te investeren in groene energie en kernenergie.  Daarnaast moeten we proberen de CO2 uit de lucht te halen. Daarvoor zijn volgende onderzoeken bezig :

- CO2 uit de lucht halen en in de ondergrond opslaan (dit kan enkel waar geothermie de energie kan leveren)
- CO2 gebruiken voor het aanmaken van goederen (bv.  aanmaak van bouwstenen)
- CO2 uit de lucht halen via de kweek van zeewier en het planten van bossen
- CO2 en methaan uit de lucht halen waar ze geproduceerd wordt (bv aan de schoorsteen van metaalgieterijen en de stallen van boerderijen)

 

Maar … alle CO2 die wij niet uitstoten moeten onze kleinkinderen niet uit de lucht halen.

 

 

 

 

Het Y-chromosoom als sleutel tot onopgeloste moordzaken (dr. Sofie Claerhout)

datum lezing  20-10-2024

 

Alles start met het vinden van cellen van de dader op de plaats van de misdaad.  Dat kan zowel een haar, een druppel bloed, een druppel sperma, … zijn.  Via de cel van de dader kan zijn DNA bepaald worden.  Een DNA-molecule bestaat uit 2 lange strengen van nucleotiden (een verbinding  van één base met één suiker en één tot 3 fosfaten).  Er zijn 4 soorten nucleotiden die gespecificeerd worden met een letter , nml  C, T, A en G. 

 

Iedere cel van een man bevat een  Y-chromosoom. De streng van het  Y-chromosoom  bevat 62 miljoen nucleotiden die dus met een letter gespecificeerd worden.  Bij het  Y-chromosoom zijn er zones waar de letters  ‘GAAG’  en 'CTT'  verschillende keren herhaald worden. Het  Y-chromosoom wordt van vader op zoon doorgeven met weinig verschillen.  De verschillen die er mogelijks ontstaan kunnen we indelen in 2 groepen :

a) snelle mutaties:  de zones met de letters  ‘GAAG’  en  ‘CTT’  worden groter of kleiner
b) trage mutaties:  één of 2 letters (op de 62 miljoen) wijzigen zich

 

Om via onderzoek van het Y-chromosoom de dader van een moordzaak te vinden moeten we een bestand hebben waarbij het Y-chromosoom van verdachten bekend zijn.  Dat bestand vinden we in de databank van Justitie of wordt aangemaakt via een opdracht van een rechter om de DNA van verdachten te onderzoeken.  Maar zo’n grootschalig onderzoek is tijdrovend en duur.

 

Sofie Claerhout creëerde een systeem om dit proces te versnellen. Dit bestaat uit volgende delen:

 ‘CSYseq’ detecteert van bijna 100 mannen tegelijk de meest interessante regio’s op het Y-chromosoom (zones ‘GAAG’  en  ‘CTT’)
 ‘Ysurnames’ sorteert deze mannen op Y-DNA gelijkenis met de dader en voorspelt de kans dat ze dezelfde familienaam dragen
 ‘YMrCA’ zoekt de verwantschap tussen de gevonden match en de onbekende dader

Zo kan de politie gericht verder klimmen in de familiestamboom om de moordenaar te traceren.

 

Wil je de PowerPoint zien die Sofie Claerhout heeft gepresenteerd op onze lezing, klik dan hier :

​/upload/editor/files/CSY_SofieClaerhout_Dader%20onbekend_slides.pdf

 

 

 

De kunst van het ouder worden

datum lezing 19-03-2024

 

Wanneer mensen iets ouder worden, kan er sprake zijn van een omslag.

Het lijkt soms alsof alle 55- tot 70-jarigen intens gelukkig zijn. Ze zouden voldoende geld en vrije tijd hebben, ze kunnen gaan en staan waar ze willen, … Al te makkelijk vergeten we dat er in deze leeftijdsgroep ook lijden voorkomt.

Zo rond de leeftijd van 75 jaar nemen niet alleen de lichamelijke klachten toe, maar ook de verlieservaringen. Veel ouderen worden bijvoorbeeld geconfronteerd met het overlijden van hun partner. Anderen leven samen met een partner die ernstig ziek is. Dat is een onderschat probleem. Denk ook aan het angstbeeld van dementie. Dat heeft vanzelfsprekend een grote impact op de levenstevredenheid. De kunst van het verliezen is een uitdaging.

 

Een realistische schets aan problemen waarmee senioren in de loop van hun tweede levenshelft te maken krijgen:

– een verouderend lichaam: het lijf geeft een signaal van bijv. gebrek aan goesting

– de relatie met hun partner die na de pensionering of door een ziekte als Alzheimer onder druk kan komen te staan

– aanpassingen in de seksualiteit

– “het niet meer aankunnen”  na rouw, bij onverwerkte trauma’s

– ziekelijke achterdocht, depressie, regressie

 

Bij ouderen blijven depressieve gevoelens vaker verborgen.

Eerder dan makkelijk te herkennen depressieve symptomen is er vaak sprake van fysieke klachten, slaap- of eetstoornissen of een toename van het alcoholgebruik.

Minder en minder schrijven huisartsen quasi automatisch antidepressiva voor om psychische problemen bij ouderen te behandelen. Tegenwoordig sturen ze ouderen vaker door naar een psycholoog of een psychiater. Dat is echt een goede zaak. Zeker bij de behandeling van een ernstige depressie is een evenwichtige combinatie van pillen en praten noodzakelijk. Maar bij mildere vormen van depressie, denk aan bemoeilijkte rouw, moet de eerste behandelmethode psychotherapie zijn. Antidepressiva worden dan zelfs beter vermeden omdat de inname ervan het verwerkingsproces kan bemoeilijken. Er is een positieve evolutie.

Ook voor vertrouwenspersonen is een belangrijke rol weggelegd. Als een partner, broer of goede vriend aangeeft dat een gesprek met een therapeut geen slecht idee zou zijn, heeft dat een ongelooflijke overtuigingskracht.

 

Pensioen.

De man begint zich na zijn pensioen opeens te moeien met taken die de vrouw al 30 jaar tussen de soep en de patatten doet: “Schat, zouden we de gordijnen eens niet wassen?

Best kan je dan constructieve tegenspraak aanvaarden. Wijsheid en verzoening helpt om “samen” te zijn. Niet klagen en zagen.

 

Help elkander met structuur.

Ik denk bijvoorbeeld aan de neiging van heel wat mensen, in het bijzonder hulpverleners, om ouderen te infantiliseren en te betuttelen. Op een hoge, zangerige toon tegen hen spreken, hun autonomie inperken, in hun plaats denken en handelen, … Niet flauw doen tegen senioren!!!

 

Tot slot: onderschat de veerkracht van ouderen niet.

 

 

 

Immunotherapie                                     

datum lezing : 05-03-2024

 

Kanker is een ziekte die wordt gekenmerkt door de onbeheerste groei van abnormaal weefsel door een aanhoudende, ongecontroleerde celdeling vanuit de gewone cellen.  Iedere kankercel bevat specifieke kanker-eiwitten (tumor-antigen). 

 

Ons lichaam heeft een afweersysteem die ons beschermt tegen ziekteverwekkers.  Het bestaat uit 2 delen :

  a)aangeboren immuunsysteem
  b)verworven immuunsysteem via vaccinatie, behandelingen, …

Hoewel het immuunsysteem primair gericht is op de bestrijding van ziekteverwekkers, speelt het ook een grote rol bij de afweer tegen kankercellen. Het verworven immuunsysteem werkt via de witte bloedcellen, meer bepaald via de T-cellen in de witte bloedcellen.  Een T-cel heeft verschillende antennes (receptoren) waarmee het vreemde eiwitten erkent en ook ‘vesikels’ die deze eiwitten kan vernietigen. De T-cel zoekt naar de ‘tumor-antigen’ van de kankercel en bindt zich via zijn receptor aan de kankercel.  De  ‘vesikels’ dringen in de kankercel en vernietigen deze.  Sommige kankercellen kunnen echter hun ‘tumor-antigenen’ verstoppen zodat de T-cel-receptoren de kankercel niet meer herkend waardoor ze zich sterk kunnen vermenigvuldigen.

 

Om kanker te behandelen maakt men gebruik van verschillende technieken, oa : chirurgie, radiotherapie, hyperthermie, chemotherapie, …  De nieuwste techniek is : immunotherapie.  Er zijn verschillende soorten ontwikkeld maar het meest toegepast in België is de CAR-T-cel -immunotherapie.  In deze techniek worden T-cellen uit het lichaam van de patiënt gehaald om ze in het labo genetisch te bewerken.  Daarbij wordt een nieuwe receptor aangebracht aan de T-cel die specifiek kankercellen herkent. De CAR-T-cellen worden nadien ingebracht in de patiënt waar ze beginnen de kankercellen te vernietigen.  Een belangrijke nevenwerking van deze techniek is geheugenverlies.  De patiënten wordt 3 maal per dag gecontroleerd op geheugenverlies.  Een andere belangrijk nadeel is dat de T-cellen moeten opgestuurd worden naar een labo in de USA en dat het tot 6 weken kan duren voordat de CAR-T-cellen kunnen geleverd worden.  Tenslotte kost de behandeling   300000€ wat resulteert in de vraag voor welke patiënten we deze behandelingstechniek kunnen inzetten.

 

 

 

De link tussen darmen en hersenen, meer dan een buikgevoel            

datum lezing : 20-02-2024

 

Het microbioom of darmflora kan oorzaak zijn van darminflammatie, darmkanker, diabetes, obesitas en hersenaandoeningen zoals depressie, vermoeidheid, angststoornissen, autisme, multiple sclerosis, ziekte van Alzheimer of ziekte van Parkinson.

De darm-hersenen as bestaat uit meerdere "verbindingen" tussen onze darmen en de hersenen, nl. metabolieten, de vagale zenuw, neurotransmitters.

Er werd dieper ingegaan op de ziekte van Parkinson. Het staat vast dat het microbioom bij die patiënten anders is dan bij gezonde personen. De ziekte van Parkinson is de tweede meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening.

Het is meer dan beven, nl: 

motorische symptomen: tremor, stijfheid, traagheid van bewegingen,evenwichtsstoornissen
niet-motorische: verlies van geur, constipatie, remslaap verstoring; deze ontstaan voor de typische motorische symptomen.

De risicofactoren van Parkinson : groter bij mannen , genetisch, pesticiden, ...

De pathologische kenmerken van de ziekte: 

Het is meer dan beven, nl: 

a) verlies van dopamine producerende hersencellen, met als therapieën:

*herstellen van dopamine tekort door medicatie LEVODOPA maar bijwerkingen en uitwerking van de medicatie !!!

*diepe hersenstimulatie

b) opstapeling van  alfa-synucleïne in de zenuwcel

Conclusies:

Darmbacteriën kunnen een invloed uitoefenen op de hersenen en een rol spelen in hersenziekten zoals de ziekte van Parkinson. Zaken die waarschijnlijk belangrijk zijn voor een gezond microbioom: gezond eten, sport en beweging, antibiotica (enkel indien echt nodig), prebiotica, probiotica

De klinische studie "stoelgangtransplantatie als manier om de darmflora te resetten" resulteerde in hoopgevende resultaten.

 

Tot slot: er is al heel wat onderzoek geweest dat uitwijst dat er een link is tussen de darmen en de hersenen maar meer onderzoek is nodig.

 

 

 

 

Vlaanderen en België in het Europa van morgen                                     

datum lezing : 06-02-2024

 

Een van de principes in onze democratie is het  ‘subsidiariteitsbeginsel’.  Dit is een taakverdeling tussen 'hogere' en 'lagere' openbare overheden waarbij de hogere instanties niet iets moeten doen wat door lagere instanties kan worden afgehandeld.  Het omgekeerde is echter ook geldig,  bepaalde beslissingen moeten op het hoogste niveau genomen worden.  Het hoogste beslissingsniveau voor ons land is de Europese Gemeenschap, de laagste overheid is de gemeente.

-Een gemeente mag beslissen over de aanleg van een fietspad of het bouwen van woningen.

-Het verdelen van het corona-vaccin tussen de Europese landen gebeurde echter door de Europese Commissie. 

Iedere overheid staat onder controle van toezichthoudende instanties gaande van de gemeenteraad tot het Europees parlement.  Daarnaast is er een onafhankelijke justitie gaande van de politierechtbank tot het Europese Hof van Justitie.

Na de staatshervormingen werden meer bevoegdheden overgeheveld naar het Vlaamse niveau.  Dit heeft geleid tot een zeer sterke ontwikkeling van deze bevoegdheden :

                -onderwijs : meer hogeschool- en universiteitsstudenten dan ooit tevoren

                -cultuur : exponentiële ontwikkeling op zeer diverse gebieden

                -welzijn : niveau van de zorg is beter dan ooit tevoren

                -kinderzorg : vroeger waren er geen crèches ….

Uiteraard kan er nog veel verbeterd worden en blijven de bevoegdheden ruimtelijke ordening, landbouw, milieu, … voor spanningen zorgen.

Onze toekomst ligt echter in Europa.  Met een blok van 450 miljoen inwoners kunnen we problemen oplossen die voor de verschillende EU-landen op zich onoplosbaar zouden zijn. 

                -aankoop en verdeling van corona-vaccins op Europees niveau

                -oplossen van financiële crisissen (oa het failliet van Griekenland)

                -hulp aan Oekraïne

                -migratie

 

 

 

Exoplaneten en leven in het heelal                                 

datum lezing : 23-1-2024

 

400 miljoen jaar na de ‘big bang’ ontstonden er structuren van gaswolken. Deze bestonden voor 98% uit gas en 2% uit stof. Het stof werd steeds compacter en zo ontstonden er sterren. Rond een ster kon er nog een schijf van gas en stof aanwezig blijven. In deze schijf werd het stof opnieuw compacter zodat er planeten ontstonden die rond de ster draaien. De planeten die draaien rond een andere ster dan onze zon noemt men exoplaneten. De nieuwste techniek om exoplaneten te ontdekken in het heelal is de ‘transitmethode’. Via de Kepler-satelliet volgt men constant honderdduizenden sterren.  Indien er een exoplaneet voor zijn ster komt verminderd de lichtintensiteit van de ster. Dit wordt door de Kepler-satelliet gedetecteerd waarbij de afstand van de planeet tot de ster, zijn omloopsnelheid en zijn massa kan berekend worden. 

 

Vooraleer we kunnen bepalen of er nog leven in het heelal is moeten we vastleggen wat we met leven bedoelen. Daarvoor nemen we aan dat ‘leven’ dezelfde samenstelling heeft als op aarde, nml op basis van koolstof.  Een tweede criterium is dat het ‘leven’ minimaal meercellig is.  Een derde criterium zou kunnen zijn dat het  ‘leven’  intelligent (homo sapiens = wetende mens) moet zijn. Om te weten op welke exoplaneten er leven zou kunnen zijn kijken we naar onze aarde. Onze aarde bevindt zich in de ‘bewoonbare zone’ rond de zon, daar is het niet te warm en niet te koud. Daarnaast bevat onze atmosfeer zuurstof, stikstof  en ozon. Het ozon is belangrijk omdat het de UV-straling van de zon tegenhoudt. Daarnaast is er water in zijn drie vormen nml gas(wolken), vloeistof en vast(ijs). Ook de hoeveelheid water mag best niet te veel noch te weinig zijn (er moet nog land zijn)

 

In december 2023 waren er 5500 exoplaneten ontdekt. Van iedere ster met exoplaneten wordt bepaald hoe de potentieel bewoonbare zone er uit ziet. Deze is functie van de grootte van de ster, de sterkte van de ster, de afstand van de exoplaneet tov de ster, de samenstelling van de exoplaneet, … enz. Het grootste deel van de ontdekte exoplaneten zijn gasreuzen zoals onze planeet Jupiter. Er zijn 2 planeten met een zeer (te) grote hoeveelheid water rond een stenen kern.  De kans van intelligent leven op een exoplaneet is dus quasi 0.  Maar er zijn miljarden sterren, dus waarschijnlijk ook miljarden exoplaneten.

De kans op intelligent leven in het heelal is dus  0 x miljarden …  dus niet te bepalen.  Indien er nu intelligent leven in het heelal is waarom hebben zij nog geen contact opgenomen met ons? 

 

 

 

 

Oekraïne: de splijtzwam tussen Rusland en het Westen

datum themalezing : 16-01-2024

 

Centraal in de discussie tussen Rusland en het Westen staat al meer dan 15 jaar Oekraïne. Aan het front wordt niet alleen meer gevochten over het lot van Oekraïne, maar ook over welk maatschappijstelsel de komende decennia de toekomst zal bepalen in Europa: het autocratisch ingestelde systeem van Rusland of de combinatie van democratie en rechtstaat die gangbaar is in het Westen.

Het Kremlin had duidelijk de beslissing genomen dat het nu het beste moment was om de dreiging die Moskou zag in een verwesterend Oekraïne, voor eens en voor altijd uit te schakelen.

Op 24 februari 2022 begon Rusland aan een aanval op vier fronten: noorden, noordoosten, oosten en zuiden. Het Russische plan, de blitzkrieg, mislukte en Moskou bereidt zich nu voor op een jarenlang conflict. Het Westen handhaaft tot nu toe de eenheid tegen Rusland en blijft Oekraïne steunen.

Een mogelijkheid om via onderhandelingen een einde te maken aan de vijandelijkheden, lijkt zich voorlopig nog niet aan te dienen. Maar de alsmaar toenemende eisen van Kiev om de oorlogsinspanning te kunnen volhouden, kunnen die eenheid in gevaar brengen. Oorlogsmoeheid van Europa en VS? De zware opoffering biedt nochtans garantie op veiligheid. De Russischtalige Oost-Oekraïner  is ook al minder Rusland-gezind dan 10 jaar geleden. De geopolitieke implicaties voor het Westen zijn significanter dan voor China en het Globale Zuiden.

 

Tot slot de positieve noot : Rusland blijft de grote buur van Europa en een dialoog opstarten, een open discussie aanhouden in privé gesprekken met het Russische volk is aangewezen want zij hebben ergens eerbied voor Europa. Niet wegkijken en de veiligheid van een rechtsstaat is belangrijk.

 

 

 

Kernenergie.  Quo vadis?                                         

datum lezing : 19-12-2023

 

Waarheden en onwaarheden omtrent radio-activiteit:

Een derde van alle chemische elementen op aarde (zie tabel van Mendelejev) zijn op zichzelf licht radioactief.  Doordat rotsen meer elementen bevatten die licht radioactief zijn is de waarde van de radioactiviteit in de Ardennen hoger dan in de rest van België.  Bij bepaalde medische onderzoeken kan de radioactieve straling op uw lichaam hoger zijn dan de natuurlijke straling in de Ardennen. Voor het maken van brandstof voor een kerncentrale wordt gebruikt gemaakt van de delfstof  ‘uranium’ die slechts licht radioactief is (bestaat uit 99.3% ‘uranium-238’ en 0.7% ‘uranium-235’) daarna wordt het % ‘uranium-235’ verhoogt tot 7% (verrijkt uranium) waardoor de brandstof sterk radioactief wordt. Het radioactief afval bestaat uit de opgebruikte kernbrandstof en uit materialen komende uit de ontmanteling van de oude kerncentrales.  We kunnen het afval opdelen in 2 soorten, nml :

-94% is licht radioactief afval dat bovengronds opgeslagen wordt in een bunker die bedekt wordt met zand

-6% is sterk radioactief afval die men dient op te slaan in kleilagen op een diepte van minimum 400meter

Bij het sterk radioactief afval vermindert de radioactiviteit met de helft iedere 30 à 700 jaar ifv van het type chemisch element (=lange halveringstijd). Er zijn plannen om dit sterk radioactief afval te hergebruiken, … maar deze technieken zijn nog in een ontwikkelingsfase.

 

Uitdagingen voor de elektrische bevoorrading :

Waar vroeger het kernafval als het grootste probleem werd aanzien is dit de laatste jaren gewijzigd in het probleem van de CO2 uitstoot veroorzaakt door centrales op fossiele brandstoffen.  Het probleem van de alternatieve energie is het +/- wegvallen van de elektrische bevoorrading bij windstilte (bij windmolens) of tijdens de nacht (bij zonnepanelen).  Dit verplicht ons om een oplossing te zoeken voor dit probleem door energieopslag in oa elektrische batterijen, waterstof of de gravitatie-energie van water (waterkrachtcentrale van Coo).  Iedereen beseft dat dit niet voldoende zal zijn, daarom werden in december 2023 volgende beslissingen/aanbevelingen genomen :

-verlenging van de bestaande kerncentrales Doel 4 en Tihange 3 (door de Belgische federale regering)

-kernenergie maal drie (door de klimaattop COP28) vooral doormiddel van kleine modulaire kerncentrales, het voordeel van dit type centrale is :

a) ze kunnen aan de ‘lopende band’ geproduceerd worden (zoals vliegtuigen)

b) ze produceren minder radioactief afval (oa door het gebruik van thorium)

c) bij hun ontmanteling kunnen ze naar een ‘ontmantelings-fabriek’ verplaatst worden en grotendeels gerecycleerd worden

                …  ook hier zijn we echter nog in een ontwikkelingsfase.

 

 

Oekraïne vanuit een geopolitiek Russisch perspectief                        

datum themalezing : 12-12-2023

 

1/ stand van zaken van de oorlog

Na  meer dan 600 dagen zijn er miljoenen mensen gevlucht naar de Europese  buurlanden of  vertoeven elders en veiliger in het binnenland van Oekraïne. Naar schatting 70.000 Oekraïense soldaten zijn gesneuveld en ca 150.000 Russische soldaten. De schade aan de infrastructuur is geschat op 138 miljard USD  en er zijn  al ca 80.000 dossiers van oorlogsmisdaad opgemaakt. De kennis over Oekraïne is sterk gestegen in het Westen sinds de inval van februari 2022. Vroeger wist men amper waar Oekraïne lag.  We zijn ook verbaasd hoe sterk Oekraïne is op digitaal vlak.

 

2/ de obsessie van Moskou: wat drijft het Kremlin?

Als “verliezer” van de koude oorlog wil het Kremlin Rusland  terug als grootmacht zien.  Men wil opnieuw naast de VS en China staan als grootmacht. Sedert het aantreden van Poetin in 2000 ligt de nadruk op daadkracht, orde, stabiliteit en status. Daarbij is gas en olie een sterk geopolitiek instrument.  De bedoeling van de interventie in de oorlog in Syrië en de annexatie van de Krim in 2014 heeft als bedoeling de status van Rusland in de wereld te verhogen.

 

3/Waarom richt het Kremlin de pijlen op Oekraïne?

Verschillende nationale belangen van Rusland komen samen in Oekraïne:

a) strategisch belang van de Zwarte Zee
b) cultureel-historisch belang waarbij men er van overtuigd is dat Oekraïne  geworteld is in Rusland
c) politiek en economisch belang
d) en tenslotte het geopolitiek belang: Oekraïne opnieuw binnen de invloedssfeer  van Rusland brengen en houden.

 

Het einde van 2023 is in zicht maar de rust in Oekraïne lijkt nog lang niet teruggekeerd, ... wel de flashbacks van het Stalinisme in Rusland.

 

 

 

Economie en het goede leven                                      

datum lezing : 21-11-2023

 

‘Het goede leven’  moeten we zien als het goed beheer van een huishouden … en het goed beheer steunt op twee hoofdpeilers , nml  stabiliteit en groei.

 

De stabiliteit kunnen we onderverdelen in 3 groepen :

1.monetaire stabiliteit :  de prijzen moeten stabiel blijven of maximaal stijgen met 2% om de koopkracht van de bevolking te behouden/verbeteren.

2.financiële stabiliteit : het banksysteem  (en niet alleen in het westen !) moet solide zijn. Na de monetaire crisis van 2008 werden de regels voor de banken strenger en werd het toezicht verhoogd.

3.budgettaire stabiliteit :  een begrotingstekort kan groei genereren als het geld goed besteed wordt maar mag niet te groot worden.  De rente van een staatslening wordt bepaald door de solvabiliteit van een land, gelukkig is er voldoende spaargeld in België om het begrotingstekort intern te financieren.

 

Er is meer dynamiek en groei nodig om de vergrijzing van de samenleving te kunnen betalen, daarom moet(en) :

1.de regulering zo bedrijfsvriendelijk zijn als mogelijk

2.de groei door de overheid ondersteunt worden

3. er voldoende, goed opgeleide arbeidskrachten zijn, en dit door :

                a. te werken aan een werkzaamheidgraad van 80%

                b. te werken aan de verhoging van de productiviteit

                c. te werken aan een permanente opleiding

 

Tenslotte beseffen we, meer en meer, dat we bovenstaande instrumenten op europees niveau moeten beheersen.

 

 

De EU en de oorlog in Oekraïne       

datum themalezing : 14-11-2023

 

Er is een sterk parallellisme tussen de vraag, na de tweede wereldoorlog, van Stalin aan Adenauer dat Duitsland zou neutraal blijven en niet toetreden tot enige westerse alliantie (NATO-EU) en de vraag van Poetin aan Zelinski dat Oekraïne neutraal zal blijven.

 

Met de Russische inval in Oekraïne bevinden we ons definitief in een nieuwe fase (die al begonnen is in 2016) waarin de EU wordt uitgedaagd om een geopolitieke rol te spelen en zich via haar ‘strategische autonomie’ te positioneren ten aanzien van de nieuwe polen op het wereldtoneel: de Verenigde Staten en China.

Het heeft volgende beslissingen opgeleverd : sanctiepakketten tegen Rusland, opvang van Oekraïense vluchtelingen, macro-economische hulp aan Oekraïne, … enz. De sterkste ondersteuning  aan Oekraïne komt vanuit de USA en de UK.

 

Bij het bezoek op 8 november 2023 van Ursula von der Leyen (voorzitter van de Europese Commissie) aan Volodymyr Zelensky (president van Oekraïne) werd aangekondigd dat de Commissie aanbeveelt om toetredings-onderhandelingen te starten met Oekraïne, Moldavië, Bosnië en Herzegovina. Ze merkte op dat de Oekraïners hun land grondig aan het hervormen zijn ondanks de oorlog.  Meer dan 90% van de noodzakelijke stappen die moesten gezet worden  zijn voltooid.

De beslissing van een toetreding is een afwegen van twee opponenten :

- enerzijds, de toetreding van deze landen is niet evident voor een aantal van de huidige EU-landen en maakt de beslissingen binnen de EU moeilijker
- anderzijds, indien we de bevolking van deze landen geen perspectief bieden op een betere toekomst (geen corruptie meer, onafhankelijke justitie, … ) dan worden de pro-Europese politici weggestemd en komen deze landen mogelijks in de invloedssfeer van Rusland en China.

 

Want, …. de achterliggende reden voor de inval in Oekraïne is dat Poetin wil vermijden dat er ‘naast zijn deur’ een alternatief komt voor zijn Russisch bestuursmodel. Daarom is en blijft de EU een aantrekkelijk model, ook voor kandidaat-lidstaat Oekraïne.

 

 

Darmflora       

datum lezing : 7-11-2023

                       

Het  ‘Vlaams Darmflora Project’ verzamelde stoelgang monsters van meer dan vijfduizend vrijwilligers met de oorspronkelijke bedoeling de vraag te beantwoorden: wat is nu precies een gezonde darmflora?  Bij dit onderzoek ontdekte men dat er drie darmtypes zijn, symbolisch te vergelijken met drie types bos in de natuur (van oerwoud tot woestijnflora).

 

Welke factoren beïnvloeden de darmflora?

1/ de voeding: gevarieerd eten (vezelrijk,... ) en veel drinken

2/ de tijd die verloopt tussen het doorslikken van je voeding en de stoelgang

3/ de geneesmiddelen :  zoals antibiotica,  hormonen, laxativa, …

4/ de voorgeschiedenis: effecten zijn na 25 jaar nog meetbaar

5/ de omgeving, resp milieu

 

Het oorzakelijk verband tussen darmflora en ziektes is nog niet aangetoond. Wel werd vastgesteld dat bij bepaalde ziektes steeds dezelfde darmflora voorkomt.  Voorbeeld :

            -bij de ziekte van Crohn en MS stellen we steeds diarree vast

            -bij Parkinson stellen we steeds constipatie vast

Bij verder onderzoek werd vastgesteld dat, als we de stoelgang van een gezonde persoon inbrengen bij een persoon die een verstoorde darmflora heeft, deze verstoorde darmflora hersteld wordt. Vermits het niet eenvoudig is om dit op grote schaal uit te voeren wordt nu onderzocht welke bacteriën, aangemaakt in een laboratorium, zouden kunnen dienen om de stoelgang positief te beinvloeden.

 

 

 

Waarom de wereld niet naar de knoppen gaat       

datum lezing : 24-10-2023

                       

De hoeveelheid ellende in de wereld is drastisch verminderd in de loop van de eeuwen. De parameters die daarvoor bestudeerd werden zijn:

- het % van de wereldbevolking die in extreme armoede leeft (minder dan 2$/dag beschikbaar) is gedaald van 85% in 1800 naar 50% in 1966 en bedraagt nu 9%

- het % van de kinderen in de wereldbevolking die sterven voor hun 15e verjaardag is gedaald van 40% in 1950 naar 4% nu.

De totale rijkdom in de wereld is exponentieel gestegen vanaf 1800 en vooral na 1950 (wij zijn nu 30 keer rijker dan onze voorouders).  De motor voor deze stijging was de industriële revolutie (gebruik van machines) die de prijs van de producten enorm deed dalen waardoor de consumptie kon stijgen. Hieruit is het besef ontstaan dat vooruitgang voor de mensheid gekoppeld is aan innovatie. Nooit eerder waren er zoveel mogelijkheden voor innovatie.

 

Waarom zijn wij dan zo somber?  Dit kunnen we samenvatten in 3 wetten :

-1e: wet van de onzichtbaarheid van vooruitgang

-2e: wet van de snelheid van slecht nieuws 

-3e: wet van het behoud van gezeik

De wereld stond er nog nooit zo goed voor als vandaag, en we kunnen haar nog veel beter maken, als we ons daartoe inspannen. We leven niet in de beste van alle mogelijke werelden maar …er liggen nog veel betere werelden in het verschiet.

 

 

Biotech antistoffen tegen virussen                           

lezing  21-3-2023

 

Antistoffen mogen niet verward worden met vaccins.  Vaccins kunnen in principe aan de totale bevolking worden toegediend als een preventieve bescherming tegen een virus (bv corona). Het lichaam maakt dan zelf antistoffen aan die vermijden dat je ziek wordt.  Bij mensen die lijden aan een immuunstoornis of die bepaalde medicijnen nemen (bv na niertransplantatie, bij MS, …) maakt een vaccin geen antistoffen aan in het lichaam. Het Vlaams Instituut Biotechnologie (VIB) heeft een techniek ontwikkeld om antistoffen aan te maken die via een infuus aan deze patiënten kan worden toegediend.

 

Deze antistoffen worden als volgt gemaakt :

 - lama’s worden besmet met het virus (bv corona)
 - na een tijdje wordt bloed afgenomen van de besmette lama’s
 - in het labo worden de antistoffen die de lama’s hebben aangemaakt uit het    bloed van de lama’s gehaald
 - de lama-antistoffen worden in het labo gewijzigd naar menselijke-antistoffen
 - deze menselijke antistoffen worden ingebracht in vaten gevuld met gist waar  ze gekweekt worden
 - daarna worden de antistoffen gescheiden van het gist en gezuiverd

Uiteindelijk kunnen de antistoffen via een infuus aan de patiënten worden toegediend.

 

 

Artificiële intelligentie                                               

lezing   7-3-2023     

 

Door het exponentieel stijgen van de informatie op het internet ontstond de behoefte aan zoekmachines (Google). Na het intikken van een woord of een korte zin geeft Google tientallen websites die verband houden met je zoekterm. In de jaren 1990 ontstond de ‘schaaksoftware’ waarbij een computer het opnam tegen de mens. Rond 1995 ontstond de ‘vertalingssoftware’ waarbij een computerprogramma losse woorden of hele teksten vertaalde van de ene taal naar de andere.

 

In 2022 ontstonden programma’s (ChatGPT) die op basis van een aantal ‘hints’ een vloeiende tekst maken. Om dit mogelijk te maken zijn grote hoeveelheden zins-onderdelen opgeslagen in het geheugen die gekoppeld zijn aan mogelijke ‘hints’. Van zodra de ‘hints’(An en Jan, 40 jaar gelukkig getrouwd, 2 intelligente kinderen) ingetikt worden combineert het programma de zins-onderdelen in een vloeiende tekst. Het is nu ook mogelijk om op basis van ‘hints’ (aap, pingpong, woestijn) een foto te creëren.  Dit wordt ‘artificiële intelligentie’ (AI) genoemd.

 

Artificiële intelligentie zijn door de mens gemaakte programma’s die uiteindelijk gecodeerd zijn via miljarden bytes. Let wel, een computer kan niet zelf denken en kan niets zonder de input van de mens!